Καλή Χρονιά!

Απόψε είναι βραδυά  για τα παιδιά. Δώστε όση αγάπη έχετε σ αυτά! Αυτά είναι το μέλλον! Καλή Πρωτοχρονιά σε όλους.

Πιστεύετε στο μάτι?

Τον τίτλο τον έβαλα γιατί είναι πιασάρικος... έτσι να σας μπερδέψω λίγο. Ποτέ μου δεν πίστεψα σε τέτοιου είδους προκαταλήψεις, ούτε σε αφελείς "επιστημονικές" δήθεν εξηγήσεις τους. Το θέμα μας είναι τα μάτια. Τα κάθε είδους μάτια. Και το τι ρόλο παίζουν στην ζωή μας.

Πολλοί λένε ότι οι άνθρωποι ξεχωρίζουν μέσα στην πανίδα του πλανήτη με το λόγο τους (επακόλουθο της "αυξημένης νοημοσύνης"). Ο λόγος δίνει το βασικό πλεονέκτημα της καλύτερης επικοινωνίας, του διαλόγου και της συνεννόησης. Ο λόγος δημιουργεί αρχές, αξίες, στόχους, οράματα, εκπαιδεύει κοινωνικά όντα, δικαιολογεί καταστάσεις και αποφάσεις, αποκρούει κινδύνους, εμπνέει δημιουργία, περιγράφει ότι υπάρχει γύρω μας.

Όμως πόσα από αυτά που λέμε, θα τα λέγαμε αν δεν τα βλέπαμε? Και προπάντων πόσο θα συνεννοούμασταν μεταξύ μας, πόσο θα εμπιστευόμασταν ο ένας τον άλλο, πόσο πιο δύσκολα θα επικοινωνούσαμε, αν δεν κοιταζόμασταν στα μάτια?

Εγώ λοιπόν, συγχωρέστε με, αλλά πιστεύω πολύ  "στο μάτι". Πιστεύω ότι κοιτάζοντας κάποιον κατευθείαν στα μάτια, μπορώ συχνά να "ακούσω" αυτά που θέλει να μου πει, πριν καν τα πει. Η ακόμη κι αν έχει πει κάτι, αντιλαμβάνομαι αν λέει αλήθεια η όχι. Από την άλλη δυο ανθρώπινα μάτια που με πείθουν, με κάνουν και μένα να είμαι ειλικρινής, να κατανοώ, να σέβομαι τον συνομιλητή μου. Αντίθετα δυο μάτια που αποφεύγουν το βλέμμα μου, κάτι κρύβουν, δεν έχουν ενδιαφέρον, δεν θέλουν να επικοινωνήσουν.

Τέσσερα μάτια που "συναντιούνται" δημιουργούν πάντα έντονα συναισθήματα. Από το πιο απλό και στιγμιαίο χαμόγελο, από την απλή αποδοχή ή απόρριψη, από την καταρχήν συμφωνία ή διαφωνία, μέχρι μια έντονη ευτυχία, έναν έρωτα, μια απόλυτη ταύτιση, ένα μεγάλο παράπονο, έναν θυμό. Τα μάτια είναι ο απόλυτος "πομποδέκτης" ! Είναι το πρότυπο επικοινωνίας κάθε ανθρώπου με τον άλλον. Ο λόγος μπορεί να είναι διαφορετικός, όμως τα μάτια συνεννοούνται (η δεν συνεννοούνται αν δεν θέλουν) πάντα.

Τα μάτια τέλος πιστεύω πως είναι η RAM (read only memory) του κάθε ανθρώπου (αλλά και κάθε άλλου ζώου). Αν κοιτάξεις προσεκτικά δυο μάτια (κι αν αυτός που τα έχει το επιτρέπει) μπορείς να "διαβάσεις" τη ζωή του ανθρώπου. Μπορείς να δεις τι τον έχει κάνει ευτυχισμένο και τι τον έχει πικράνει. Μπορείς να καταλάβεις τι θέλει από τη ζωή και τι απορρίπτει. Μπορείς να συμπεράνεις τι ζητάει (η δεν ζητάει) από την επικοινωνία μαζί σου. Ο λόγος έρχεται μετά να επιβεβαιώσει συνήθως αυτό που διαβάζει κανείς στα μάτια. Βέβαια υπάρχουν και εξαιρέσεις. Υπάρχουν πάντα μάτια που προσπαθούν να κοροϊδέψουν. Αυτή όμως η προσπάθεια μετά από λίγο μάλλον πέφτει συνήθως στο κενό. Κυρίως όταν ο άλλος απέναντι μπορεί και ...κοιτάει πραγματικά στα μάτια.

Προσωπικά θεωρώ πως τα μάτια έχουν παίξει και συνεχίζουν να παίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή μου στο πως διαλέγομαι με τους γύρω μου, στο πως έχω επιλέξει φίλους (και εχθρούς), στο πως έχω εμπιστευτεί ανθρώπους στη δουλειά και όχι μόνο , στο πως πείθω ή πείθομαι για ένα θέμα, στο πως έχω ερωτευτεί. Μπορώ να πω πως είμαι ένας λάτρης, και συχνά υπηρέτης των έξυπνων, ειλικρινών, όμορφων ματιών. Ξεχνάω πολύ δύσκολα δυο μάτια που μου έχουν κινήσει το ενδιαφέρον (σε αντίθεση με ονόματα που ξεχνάω πολύ εύκολα). Μου αρέσει και επιδιώκω πάντα να κοιτάω τους γύρω μου στα μάτια, μου αρέσει να παρατηρώ αντιδράσεις και κάθε είδους παιχνιδίσματα ματιών, επιδιώκω να "διαβάζω" ανθρώπινες ιστορίες μέσα από τα μάτια. Έχω δε την αίσθηση ότι αυτό συχνά με κάνει ευκολότερα αποδεκτό (η απορριπτέο, ανάλογα με τις αντιλήψεις του καθενός) στον κύκλο των ανθρώπων γύρω μου, χωρίς να αφήνω περιθώρια αμφιβολίας για την στάση μου.

Τέλος, αν και το ...απωθημένο μου είναι τα έντονα γαλάζια μάτια, πιστεύω περισσότερο τα  καστανά μάτια. Τέτοια μάτια έχω αγαπήσει, τέτοια μάτια μου δίνουν περισσότερη σιγουριά και δύναμη, τέτοια μάτια εμπιστεύομαι περισσότερο, γιατί τα θεωρώ πιο ειλικρινά, πιο ανθρώπινα, πιο λιτά!

Είμαι βέβαιος πως κάποιοι από εσάς θα πείτε τώρα ότι γράφω κάτι αυτονόητο (και ίσως βαρετό) πάλι. Θα σας πρότεινα, μέρες που είναι, να ξεφύγετε λίγο από το στρες της καθημερινότητας και να κοιτάξετε "με άλλο μάτι" τους γύρω σας! Προσπαθήστε να "δείτε" πόσα μάτια γύρω σας σας παρατηρούν, προσπαθήστε να "διαβάσετε" τι θέλουν να σας πουν, προσπαθήστε να επιλέξετε αυτά που επιδιώκουν μια ειλικρινή επικοινωνία μαζί σας, για οποιονδήποτε λόγο. Και τότε είμαι σίγουρος ότι θα αντιληφθείτε τα λεγόμενα μου και μάλλον θα μου δώσετε δίκιο. Καλά Χριστούγεννα σε όλους!

"Δεν προλαβαίνω"

Έχει γίνει η μόνιμη επωδός της καθημερινότητας μας. Αποδεχόμαστε στην ουσία ότι δεν προλαβαίνουμε να ζήσουμε. Και σηκώνουμε τα χέρια ψηλά, αφήνοντας κατά μέρος την ευρηματικότητα μας, αλλά και αλώβητα όλα εκείνα που κατατρώνε το ζωτικό μας χρόνο! Αυτόν που θα μπορούσαμε να αφιερώσουμε στην επαφή και την επικοινωνία. Μοιάζουμε βιαστικές φιγούρες που ασθμαίνουν! Συχνά ο χρόνος μοιάζει με ένα σακί που ζυγίζει 100 κιλά και το μεταφέρουμε από αγγαρεία. Χάνουμε την ποσότητα, ενώ αντίθετα λησμονούμε την ποιότητα του χρόνου. Και η ζωή χωρίς ποιοτικά μεγέθη χρόνου αποστεώνεται τελικά από το νόημα της.

Βολευόμαστε σε εύκολες λύσεις με την ακράδαντη πίστη ότι έτσι κερδίζουμε χρόνο. Ξεχνάμε ότι ο χρόνος δεν είναι καταναλωτικό προϊόν που αγοράζεται στο σούπερ μάρκετ. Ξεχνάμε πως ο χρόνος έχει το ειδικό βάρος που του δίνει κάθε φορά η αντίληψη μας, η στάση μας απέναντι στη ζωή, ο τρόπος που ζούμε.

Είναι απίστευτο το τι σκαρφιζόμαστε κάθε μέρα πιστεύοντας ότι έτσι "κερδίζουμε χρόνο"! "Νοικοκυρεύουμε" τα παιδιά μας μπροστά στην τηλεόραση ή στο PS3, τα παρκάρουμε σε ιδιαίτερα και φροντιστήρια, γιατί έτσι "στέκουν ήσυχα". Διαβάζουμε  τον τίτλο της εφημερίδας στο μανταλάκι χωρίς να την αγοράσουμε και χωρίς να δούμε τη δεύτερη, άντε την τελευταία σελίδα. Αγοράζουμε έτοιμο φαγητό για να "κερδίσουμε" το χρόνο του μαγειρέματος και των πιάτων. Παίρνουμε τηλέφωνο τους φίλους μας και τα λέμε στο πόδι, για να "κερδίσουμε" το χρόνο της παρέας και του καφέ!

Αρνιόμαστε πεισματικά να πληρώσουμε το κόστος μιας μικρής κίνησης κάθε μέρα κόντρα στο ρεύμα που μας παρασύρει, μιας μικρής κίνησης που μπορεί να φαίνεται ασήμαντη, αλλά που μπορεί να μας οδηγήσει κάπου καλύτερα. Τραυματίζουμε καίρια τη σχέση μας με το χρόνο, τον κουκουλώνουμε με μια αφόρητη, μπακαλίστικη λογική, δεν κρατάμε όρθιες τις αντιστάσεις μας, δεν προσπαθούμε ούτε στο ελάχιστο να επαναπροσδιορίσουμε, έστω, τα δεδομένα που έχουμε μπροστά μας.

Φτάνουμε στο σημείο να θεωρούμε ενοχλητικές τις επισκέψεις στα σπίτια μας, τις παραδοσιακές γιορτές, την βόλτα με φίλους, τη συνάθροιση για ένα θέμα των παιδιών μας που μας απασχολεί, οχυρωνόμαστε στα όρια του μικρόκοσμου μας, τραυματίζουμε την καθημερινότητα μας, βάζοντας την να σέρνεται σε ένα εξαιρετικά ασταθές πεδίο.

Κι αν εμείς μπορούμε να ισχυριστούμε ότι επιλέξαμε αυτόν τον τρόπο ζωής, αν κάναμε κανόνα μας το "δεν προλαβαίνω", το ερώτημα είναι : τι φταίνε τα παιδιά μας, που έρχονται στη ζωή για να ζήσουν ερημοποιημένα σπίτια, να υποταχθούν a priori σε κανόνες που τα ίδια δεν επέλεξαν; Και μετά συζητάμε και ψάχνουμε να βρούμε τα αίτια για τα αμβλυμένα συναισθήματα των παιδιών, για τη συνεργασία που νοσεί στην οικογένεια, για τη μοναξιά, για τις αγύρευτες φυγές της νιότης, για ένα σωρό συμπτώματα που παίρνουν τη μορφή επιδημίας.

Το κακό είναι ότι μιλάμε για όλα αυτά χωρίς να ψάχνουμε τις αιτίες στον ίδιο μας τον εαυτό και στο δικό μας ζωτικό χώρο. Ξεχνάμε ότι αυτό που λέμε " κοινωνία " δεν είναι παρά το άθροισμα αυτού που είναι ο καθένας μας μέσα και προπαντός έξω από το σπίτι του! Ξεχνάμε ότι εμείς οι ίδιοι  είμαστε οι "φορείς" των "νόσων" που αφανίζουν την επικοινωνία, την ουσία δηλαδή της ζωής μας.

Οι άνθρωποι υπάρχουν για να επικοινωνούν. Όσο αυτό το λησμονούμε στη ζωή ή το αφήνουμε στην άκρη για να "προλάβουμε" δήθεν άλλα πράγματα, το μόνο που καταφέρνουμε είναι απλά να μικραίνουμε τη ζωή μας, να γερνάμε πριν την ώρα μας, να σκοτώνουμε αυτό που κάνει τον άνθρωπο να αφομοιώνει, να παράγει, να ερωτεύεται, να δημιουργεί, να ζει τελικά!

Ο κύριος Ζαχαρίας

"Ο κύριος Ζαχαρίας κάθεται στον κόκκινο καναπέ μπροστά απ’ το παράθυρο που γνωρίζει πολύ καλά από τις βραδινές του παρακολουθήσεις και πίνει αργά αργά το τσάι του. Αφήνει το βλέμμα του να παγιδευτεί στις φλέβες του λαιμού της Λίζας Λεονάρδου (η οποία κάθεται απέναντί του) που εκβάλλουν σαν μενεξελιά Δέλτα στο στήθος της. Στο μέτωπό του δεκάδες μικρές ζάρες, οριζόντιες, κάθετες και πλαγιαστές, αλληλοσπρώχνονται με βία. Τον απασχολεί έντονα το ερώτημα πώς θα μπορούσε να επιμηκύνει το χρόνο, να τον τεντώσει πιάνοντάς τον από τις άκρες του, ώστε να μείνει για πάντα εδώ. Τόσο πολύ σκέφτεται που σχεδόν δεν ακούει τα λόγια που ξεπηδούν από το μικρό στόμα της Λίζας Λεονάρδου, εκτός από σκόρπιες λέξεις: ατίθασος, κερί, μωρό, τα κλειδιά, φυλαχτό, αιμορραγία, καταιγίδα."

Απόσπασμα από το διήγημα της αδελφής μου , που πήρε ειδικό έπαινο στο Γ' λογοτεχνικό διαγωνισμό διηγήματος  "Αντώνης Σαμαράκης" . Μπορείτε να το διάβασετε όλο εδώ!

Οι πάνω και οι κάτω...

Τολό : Η ελπίδα είναι εδώ ... και είναι όμορφη....

Συχνά στη ζωή μου προσπαθώ να μαθαίνω πράγματα, να ικανοποιώ την περιέργεια μου, να γνωρίζω ανθρώπους και μέρη. Όμως πάντοτε υπάρχει το άγνωστο, πάντοτε υπάρχει το αναπάντεχο. Και γίνεται περισσότερο ενδιαφέρον, όταν αυτό το αναπάντεχο σου δίνει την ευκαιρία να ελπίζεις σε ένα καλύτερο μέλλον. Για τα παιδιά κυρίως. Γιαυτό άλλωστε η ζωή είναι ωραία!

Το Τολό είναι μια γνωστή σε όλους παραλία της Αργολίδας. Παλιό παραδοσιακό ψαροχώρι, γνωστός ευρωπαϊκός προορισμός, κύρια κατασκηνωτών, πριν 40 χρόνια, ανδρώθηκε άναρχα τουριστικά την εποχή της χούντας και έχασε το χρώμα που το χαρακτήριζε. Πανύψηλα ξενοδοχεία κτίστηκαν, πέρα από κάθε λογική και αισθητική, μπροστά στην παραλία καταστρέφοντας το πανέμορφο τοπίο. Η αυθαιρεσία συνεχίστηκε και σε όλη τη μεταπολίτευση σε κάθε επίπεδο. Κτίρια κάθε λογής σε κάθε κομμάτι γης, ανύπαρκτοι ελεύθεροι χώροι, συνωστισμός αυτοκινήτων στον ένα και μοναδικό ουσιαστικά δρόμο του χωριού. Έργα υποδομής έγιναν στο πόδι, σύστημα αποχέτευσης και βιολογικού καθαρισμού που λειτουργεί προβληματικά, έλλειψη πόσιμου νερού και κόστος τρελό από τους ιδιώτες υδροφορείς ή τον έξυπνο "γιατρό" της ΔΕΥΑΝ, χωματερές σκουπιδιών σε απόσταση αναπνοής από το χωριό. Το Τολό σήμερα παλεύει να επιβιώσει μέσα στον παγκόσμιο τουριστικό ανταγωνισμό και φυσικά δεν έχει καμιά τύχη, γιατί απλά αποτελεί ένα καλό παράδειγμα προς αποφυγή για το "πως καταστρέφω στην κυριολεξία έναν τουριστικό προορισμό εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς"!

Ζώντας το Τολό από τα παιδικά μου χρόνια, όταν ερχόμουν για διακοπές από την Αθήνα στους παππούδες μου στο Ναύπλιο, αναρωτιέμαι συχνά - όντας και μηχανικός - αν θα μπορούσε ποτέ αυτό το τοπίο να επανέλθει στην αρχική εξαιρετική του μορφή. Γνωρίζοντας το εγχείρημα της Ίμπιζα στην Ισπανία, προβληματιζόμουν πάντοτε αν θα βρεθεί κάποιος κάποτε να πάρει μια μπουλντόζα και να καθαρίσει την παραλία από όλα αυτά τα ξενοδοχεία- εκτρώματα και να μας χαρίσει πάλι την υπέροχη θέα που σήμερα δεν υπάρχει. Στους προβληματισμούς μου αυτούς αναζητούσα να βρω και ποια ήταν αυτή η αρχική μορφή? Ποια ήταν η θέα που δεν βλέπαμε? Δεν ήμουν αισιόδοξος γιατί όσο κι αν τριγυρνούσα, έβλεπα γύρω μου μόνο μπετόν. Μπετόν που είχε πνίξει το χωριό και που σκαρφάλωνε γρήγορα στο λόφο πάνω από την παραλία, κατατρώγοντας και το τελευταίο ίχνος πρασίνου.

Κι όμως! Υπάρχει και η άλλη όψη , αυτή της πρωτόγονης ομορφιάς και της απίστευτης γαλήνης, αυτή που χαρακτήριζε το Τολό τα πρώτα χρόνια μετά τον πόλεμο ή και ακόμη πιο πριν. Και δεν πίστευα ούτε στο πιο τρελό μου όνειρο ότι αυτή την εικόνα θα την έβλεπα μέσα στην καρδιά του χωριού. Πίσω από μια μάντρα που και ο πιο υποψιασμένος επισκέπτης δεν θα πίστευε ότι θα αντίκριζε κάτι τόσο εντυπωσιακό, μα συνάμα και τόσο αυθεντικό.

Ναι ! Όσο κι αν δεν το πιστεύετε, κύρια όσοι έχετε επισκεφτεί το Τολό, αυτή η εικόνα είναι μέσα στο κέντρο του χωριού. Όπως είναι και η παρακάτω. Όπως είναι και πολλές άλλες που είναι αδύνατον να χωρέσουν σε ένα ποστ ενός ιστολογίου. Αλλά και να χωρούσαν δεν θα έδιναν με ακρίβεια το μέγεθος της ομορφιάς που συναντάς όταν επισκέπτεσαι το χώρο.

Τέσσερα στρέμματα γης καταπράσινα. Τέσσερα κτίσματα εξαιρετικά λιτής αλλά και γνήσια ελληνικής αρχιτεκτονικής αισθητικής . Εξερευνώντας κάθε γωνιά του εσωτερικού τους, βλέπεις μπροστά σου την ιστορία του τόπου αλλά και των ανθρώπων που τα έκτισαν αλλά και αυτών που σήμερα τα διατηρούν ύστερα από τόσα χρόνια με σεβασμό, που φτάνει στα όρια του πάθους!

Απίστευτη θέα προς τη θάλασσα. Μόλις 10 μέτρα από τον δρόμο με τα ξερακιανα ξενοδοχεία βλέπεις μπροστά σου αυτό το απέραντο γαλάζιο και μπερδεύεις τη γαλήνη και την αισιοδοξία με τη θλίψη και το θυμό. Θυμό γιατί όσο κοιτάς γύρω σου, τόσο δεν κατανοείς τη λογική κάποιων ανεγκέφαλων να στερούν αυτή την εικόνα από τον επισκέπτη του χωριού.

Και ο θυμός γίνεται ακόμη πιο μεγάλος όταν μαθαίνεις πως αυτοί οι ίδιοι ανεγκέφαλοι, επιστήμονες τρανοί, που φροντίζουν υποτίθεται για την ανάπτυξη του οικισμού, θέλουν να βάλουν ξεδιάντροπα χέρι σε αυτό το ανεκτίμητης αξίας κομμάτι γης. Αμφισβητούν τη νομιμότητα των κτισμάτων, θέλουν να περάσουν δρόμους μέσα από το κτήμα κόβοντας το στα τρία, θέλουν να κατεδαφίσουν μια μάντρα 50 και πλέον ετών, που δεν μπήκαν καν στον κόπο, ως όφειλαν, να ελέγξουν τη τεχνική χρησιμότητα της. Και αυτό γιατί κάποιος τόλμησε να υπερασπιστεί το δικαίωμα να βλέπει τη θάλασσα, κόντρα σε ένα μπετονένιο τέρας που υψώνεται μπροστά του.

Τρία πράγματα θα πω , κι ας τα λάβει υπόψη του όποιος θέλει:

• Καλοί μου συνάδελφοι. Αν πραγματικά νοιάζεστε για το Τολό και δεν διεκπεραιώνετε απλά μια ακόμη μελέτη ρουτίνας και ολοκληρωτικής τσιμεντοποίησης του τοπίου, φροντίστε, αντί να αμφισβητείτε τύποις - αν όχι και με προσωπική εμπάθεια - την ιστορία αυτού του κομματιού γης, να την αναδείξετε και να την προστατέψετε. Έχετε και την δύναμη και την εμπειρία να το κάνετε . Έχετε και την υποχρέωση να το κάνετε, αν φυσικά αισθάνεστε έστω μια μικρή ευθύνη για ότι σήμερα αντικρίζουμε.
• Αγαπητοί Παύλο και Άντζελα. Στο site του υπουργείου (που ευτυχώς πια είναι Πολιτισμού και Τουρισμού) γράφετε πως " ... η προστασία και ανάδειξη του φυσικού, ιστορικού και καλλιτεχνικούπλούτου της χώρας αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για τη διαφύλαξη τηςκοινωνικής συνοχής και της ποιότητας της ζωής μας." Ιδού λοιπόν πεδίο δόξης λαμπρόν στο Τολό. Δείξτε πόσο το εννοείτε αυτό σε μια γωνιά της Ελλάδας που δεινοπαθεί χρόνια τώρα από την ελληνική κουτοπονηριά και ωχαδερφισμό. Δείξτε πως μπορεί η βαριά μας βιομηχανία , ο τουρισμός, να παράξει προϊόν και υπηρεσίες, με σεβασμό στο περιβάλλον, στην ιστορία, στους ανθρώπους. Εσείς έχετε την εξουσία.
• Και εσείς καλοί μου φίλοι Τολιανοί. Εσείς που αγαπάτε τον τόπο σας, που ζήσατε τα χρόνια της "δήθεν ανάπτυξης" και βιώνετε πια τα σχεδόν μη αναστρέψιμα αποτελέσματα της. Εσείς που σήμερα δεν αποδέχεστε την εικόνα του "κιτς Σαιν Τροπέ" που κάποιοι θέλουν, στο όνομα της χωρίς οίκτο "αντιπαροχής", να σας επιβάλλουν. Θυμηθείτε αυτό το κομμάτι γης, γιατί είμαι βέβαιος ότι το γνωρίζετε.Φροντίστε να διαφυλαχθεί στο ακέραιο. Απαιτείστε να αποτελέσει πρότυπο για την αναγέννηση του χωριού. Είναι στο χέρι σας και για το συμφέρον σας.

Κι αν όλα αυτά σας φαίνεται περίεργο να σας τα γράφει ένας μηχανικός, μια απάντηση υπάρχει μόνο. Μέχρι προχτές πηγαίνοντας - σπάνια τον τελευταίο καιρό - στο Τολό, ντρεπόμουν για τον εαυτό μου και το σινάφι μου. Σήμερα πιστεύω ακράδαντα ότι υπάρχει ακόμη ελπίδα. Είναι στο χέρι όλων μας!

*Ευχαριστώ πολύ την ΜΤ και την οικογένεια της για τις φωτογραφίες και την ευκαιρία που μου έδωσε να δω ... και να ελπίζω.